روش های تفکرصحیح چیست – چگونه مهندسی فکر کنیم.

سلام.

توانایی استفاده  از روش های تفکر صحیح مهارتی است که امروزه یک مهندس موفق باید بداند.مهندس باید با استفاده از روش های تفکر صحیح، تفکر مهندسی را در حل  مسائل جدید و نو که در هر پروژه ای پیش می آید به کار گیرد. با استفاده از روش های تفکرصحیح ، مناسب ترین و اجرایی ترین راهکارها را در میان انبوه مسائلی که در رابطه با یک موضوع وجود دارد نشان  می دهد.

متاسفانه کمتر کسی از روش های تفکرصحیح آگاهی دارد. حتی نمایندگان مجلس و وزرای دولت، که در بالاترین سطح به تفکر و ارائه ایده و طرح مشغولند نیز، در اکثر کشورها،  با روش های تفکرصحیح آشنا نیستند.  بیشتر زمان جلسات به بحث های حاشیه ای و بی فایده می گذرد. ایده هایی هم که ارائه می شود، معمولا در مرحله اجرا، به دلیل برداشت های نادرست و غیر شفاف بودن طرح ارایه شده، به شکل دیگری اجرا می شود. بسیاری از ایده ها هم مطرح می شود اما به فراموشی سپرده می شود.

در گذشته شرکتی که من در آن اشتغال داشتم، در ابتدای هر سال، جلسه ای برگزار می کرد و راهبردها و اهداف شرکت با نظر خواهی از اعضای شرکت مشخص می شد. ایده های خوبی مطرح می شد که در صورت اجرایی شدن به پیشرفت هرچه بیشتر شرکت و اعضا، می انجامید.

ما معمولا برای انسجام دادن به کارها معمولا برای هر کاری مراحلی تعریف می کنیم. مثلاً مراحل ساخت یک ساختمان. یا برای موفقیت در یک کارمثلاً قبولی در «آزمون پروانه اشتغال مهندسی» اسلوب و شیوه ای را به عنوان بهترین راه اعلام می کنیم. یا برای هر چه بهتر انجام شدن کارها در یک شرکت مهندسی، راهکارها و الگوهایی را برای هماهنگی تیم های طراحی معرفی می کنیم. اما چرا برای فکر کردن که منشا همه برنامه ها و طرح ها است چنین کاری انجام نشده است؟

چرا برای تفکر، که منشا تمام نیروهای انسانی است، شیوه و روشی در نظر نگیریم؟؟

جلساتی که به منظور حل مسائل و ارائه راهکار برای مسائل موجود برگزار می گردد، معمولاً  به یکی از این موارد می انجامد:

1. به دلیل عدم استفاده از روش های تفکرصحیح ، معمولا راه حل مناسب بدست نمی آید و در پاره ای از مواقع به بحث و درگیری نیز منجر می شود.

2. نتایجی که بدست می آید به دلیل مکتوب نشدن یا اجرایی نبودن طرح به فراموشی سپرده می شود.

3. افراد حاضر در جلسه، احساسات و تجربیات گذشته خودشان را در قالب ایده مطرح و روی آن پافشاری می کنند.

4. معمولاً جلسات به بحث های حاشیه ای کشیده می شود و به مسائل دیگری به جز مساله اصلی پرداخته می شود.

5. در تفکرات فردی خود معمولا دچار سردرگمی و اغتشاش می شویم و پس از مدت کوتاهی دست از آن می کشیم.

مهندسی مظهر نظم و اندیشه منطقی است. بررسی شرایط موجود بر اساس اسلوب های شناخته شده و تخمین و برآورد مناسب، از ویژگی های یک مهندس خوب است. بنابراین آشنایی با شیوه صحیح تفکر و به کار گیری آن نیز برای یک مهندس، ضروری است.

اما منظور از روش های تفکرصحیح چیست؟؟ آیا فکر کردن یک مهارت است که برای آن باید آموزش دید؟ آیا برای فکر کردن هم می توان یک چارت و چیدمان خاص در نظر گرفت. آیا می توان یک الگوی فکری تعریف کرد که همگان بر اساس آن تفکر نمایند؟؟

آقای دکتر ادوارد دبونو به عنوان یکی از پیشگامان تفکر خلاق در جهان و از برجسته ترین مربیان آموزش «تفکر به عنوان یک مهارت» در کتاب ارزشمند « شش کلاه تفکر»، به زبانی بسیار ساده به آموزش شیوه صحیح تفکر پرداخته است. در این کتاب از شش کلاه به رنگ های مختلف، به عنوان نمادی برای معرفی و توضیح سبک های شش گانه تفکر استفاده شده  است.

• تفکر با کلاه سفید: تفکر بی طرفانه با در نظر گرفتن آمار و ارقام موجود

• تفکر با کلاه قرمز: بیان احساسات بدون در نظر گرفتن استدلال.

• تفکر با کلاه سیاه: تفکر انتقادی و البته بدون غرض، صرفا برای نشان دادن نقاط منفی و نقاط ضعف یک ایده

• تفکر با کلاه زرد: تفکر خوشبینانه به منظور پیدا کردن نقاط قوت یک طرح یا ارایه یک طرح خام اولیه. زرد نماد آفتاب و خوش بینی است.

• تفکر با کلاه سبز: تفکر خلاقانه با هدف پیدا کردن راهکارهای جدید برای یک مساله. سبز نماد رویش و تازگی است.

• تفکر با کلاه آبی: تفکر درباره شیوه تفکر. مدیریت و اولویت بندی استفاده از سایر کلاه های تفکر و نظارت بر روند تفکر به منظور هدایت و جلوگیری از به حاشیه کشیده شدن بحث. آبی نماد پوشش و سیطره بر کل است. مثل آسمان که همه جای فضا را پوشانده است.

شاید در ابتدا استفاده از استعاره کلاه تفکر کمی عجیب به نظر برسد، یا این توضیحات کوتاه در مورد کلاه های تفکر کمی مبهم باشد. توجه داشته باشید مهارت و روش های تفکر صحیح نیز مانند هر مهارت  دیگری، نیاز به تمرین کردن دارد. مهم نیست که در ابتدای کار کمی سخت باشد، مطمئناً پس از کمی تمرین، این شیوه تفکر نه تنها بسیار راهگشا خواهد بود بلکه یک سرگرمی مفرح نیز برای کسانی که از آن استفاده کنند به شمار می آید. نویسنده این کتاب با ارائه مثال های بسیار زیاد به صورت بسیار کاربردی ایده استفاده از کلاه های تفکر را آموزش داده است. خلاصه ای از این کتاب ارزشمند را برای دوستان عزیز آماده کرده ام  که می توانید از لینک زیر دانلود نمایید.

در پایان پیشنهاد می کنم ، برای دریافت مطالب مفید در زمینه مهندسی و ساختمان، فرم زیر را تکمیل نمایید:

مهندس علی قربانی هستم. نوبسنده کتاب هندبوک نظارت ساختمانی، مدت ۵ سال است در حوزه ساختمان و نظارت ساختمانی فعالیت دارم. در این وبسایت قصد دارم آموزش های کاربردی در خصوص مقررات ملی ساختمان و حیطه های مهندسی به مهندسان و دانشجویان رشته های مهندسی ارائه دهم.